نکته‏هاى عرفانى

نکته‏هاى اخلاقى و معنوى حاضر حاصل تجارب عملى و دستورات عرفانى مرحوم آیة‏الله
کشمیرى‏است که براى آشنایى با آرا و تقریرات عرفانى و روش معرفتى ایشان آن را
مى‏آوریم. در عین حال بایدتوجه داشت که عمل کردن بدین نکات بدون دستور و راهنمایى
استاد و نظارت معنوى بهره مطلوب رانخواهد داشت و ممکن است‏سبب زیان‏هاى قلبى و روحى
بسیارى شود.

1) قرائت ذکر یونسیه ⁽¹⁾ در سجده و ادامه آن تا یکسال با بحث تجرد
روح از جسم، اتصال به ارواح وباز شدن چشم برزخى مى‏شود، گاهى براى مرحوم حداد سه
روز تجرد برزخى روى مى‏داد.

2) قرائت‏سوره انا فتحنا لک فتحا مبینا براى رفع حجاب‏ها بسیار خوب است.

3) ادعیه و اذکار ماثوره همه خوبند و لکن در دعاها از دعاى یستشیر در صبح و شب و
در اذکار از ذکریا حى و یا قیوم استفاده بیشترى برده‏ام.

4) تلاوت 400 مرتبه آیه نور ⁽²⁾ در حرم امام رضاعلیه السلام به نیت
هدیه به امام‏علیه السلام بسیار مؤثر است.

5) قرائت‏یک حمد و یازده سوره توحید و هدیه آن براى ارواح مؤمنین بسیار مؤثر
است.

6) در زمان هجوم گرفتارى‏ها و مشکلات قرائت‏سوره و یا ذکرى به نیت هدیه به امام
جواد حضرت‏محمدتقى‏علیه السلام مؤثر و مجرب است.

7) اثر دعاها و یا اذکار زمانى ظاهر مى‏شود که یک حول (یکسال) کامل از استمرار
آن بگذرد.

8) استاد ما آقاى قاضى مى‏فرمود: با تخلیه (ترک صفات رذیله و اخلاق نفسانى)،
تحلیه و تجلیه هم‏بدنبالش ظاهر خواهد شد.

9) بهترین حالت‏براى سالک حالت‏سجده است، با اذکارى همچون ذکر یونسیه و یا ذکر
امام‏کاظم‏علیه السلام: «فلیحسن العفو من عندک‏» که هیچ عملى همچون سجده سالک براى
شیطان سخت و ناراحت‏کننده نیست.

10) مداومت‏بر قرائت‏سوره توحید باعث ازدیاد یقین مى‏شود.

11) براى حدیث نفس ذکر تهلیل بسیار مؤثر است.

12) «مکاشفه‏» فرد ادنى از مشاهدات سالک است و زمانش نیز کوتاه ولى «معاینه‏»
فرد اکمل آن ومدت زمانش نیز طولانى است و در این حالت‏سالک در واقع خود مشاهد را
مى‏بیند.

13) با انجام و مداومت عمل «مراقبه‏» نفى خواطر صورت مى‏گیرد.

14) در میان ادعیه وارده قرائت ادعیه احتجاب: «یا من احتجب بشعاع نوره عن نواظر
خلقه...» براى‏نورانیت قلب مؤثر و مجرب است.

15) حالت‏خلسه «جذبه و بیخودى‏» براى سالک خوب است، چنانکه آقاى قاضى هم
داراى‏خلسه‏هاى طولانى بودند، در خلسه بهتر است‏سالک نشسته و با چشمان بسته افکارش
را از همه چیزدور و به حق تعالى مرتبط کرده و از هر نوع تعینى دور کند.

16) مفاهیمى چون عرش، کرسى، قلم، لوح و... همه یک چیزند لکن در هر مرحله از ظهور
و جلوه‏قدرت و علم، اسم مخصوصى به خود مى‏گیرند همانند نفس، روح، قلب و دل که همه
مراتب عالى ودانى یک حقیقت واحدند.

17) قرائت 21 مرتبه آیة‏الکرسى در روز براى تقویت‏حافظه بسیار مؤثر است و مراد
از آیة‏الکرسى سه‏آیه از سوره بقره است نه تنها یک آیه که برخى مى‏گویند.

18) از آقاى مرحوم حداد سؤال کردم: چرا ذکر یونسیه تا کلمه «کنت من الظالمین‏»
است و تا آخر آیه‏ادامه ندارد؟ وى در جواب فرمود: «این قسمت از آیه وظیفه عبد است
که به ظلم بر نفس خویش اعتراف‏کند، بقیه‏اش که نجات مؤمن از هم و غم است‏به خداوند
مربوط مى‏شود.

19) یک‏بار از مرحوم آقاى قاضى درخواست کیمیا و راهنمایى رسیدن بدان را کردم
ایشان فرمود: این‏ذکر را بسیار بگو «اللهم اغننى بحلالک عن حرامک و بفضلک عمن
سواک‏» که این خود کیمیا است.

سرانجام عارف سترگ، فقیه گرانمایه و دانشور اخلاقى آیة الحق و العرفان حاج سید
عبدالکریم‏رضوى کشمیرى طاب ثراه در روز چهارشنبه بیستم ذیحجة الحرام 1419 ق - هجدهم
فروردین 1378ش - بر اثر عارضه سکته مغزى روى در نقاب خاک کشید و روح ملکوتیش بسوى
دیار محبوب پرواز کرد.پیکر مطهرش پس از تشییع باشکوه و اقامه نماز توسط آیة‏الله
العظمى حاج شیخ محمدتقى بهجت فومنى‏غروى در مسجد شهید مطهرى حرم مطهر حضرت
معصومه‏علیها السلام بخاک سپرده شد، قدس الله نفسه و طیب الله‏رمسه.

پى‏نوشتها:

1) ذکر یونسیه آیه شریفه: «لا اله الا انت‏سبحانک انى کنت من الظالمین‏».

2) آیه نور: «الله نور السموات والارض مثل نوره کمشکوة...».

http://www.hawzah.net/Per/Magazine/PH/025/ph02510.asp

امام حسین(ع) از نظر مولوی:

حماسه معراج خونین عاشقانه سالا ر شهیدان حضرت ابی عبدالله امام حسین علیه السلام سلاله پاک رسول اکرم خاتم النبیین حضرت محمد مصطفی صلوات الله علیه در آثار مولانا در سیاق ((context  و چهار چوب (framework) توحید و "سیر محبی" بسوی توحید ربوبی معنی و مفهوم پیدا میکند. حضرت حق جل جلاله رب حسین است و"سلطان عشق خونین" مربوب حضرت محبوب است.

مثنوی مولانا کتاب "توحید" است و سیر عاشقانه بسوی حضرت هوالاول والاخر و الظاهر و الباطن.(3-حدید). و کتاب دیوان کبیر کلیات شمس تبریزی مولانا "عشق نامه" اوست. "یا انیس من لا انیس له"." یا من لا یرغب الیه"." یا خیر المرغوبین" (دعای جوشن کبیر). مولانا در این دو کار بزرگ خود به حماسه امام حسین (ع) از منظر عرفانی پرداخنه است. در این وجیزه به روایت مولانا از امام حسین (ع) در چهار غزل کلیات شمس و یک حکایت از مثنوی پرداخته میشود.

کلید واژه های فهم مقام منیع وبی نظیر سیدالشهد حضرت امام حسین علیه السلام در مثنوی و دیوان شمس عبارتند از: عشق- عاشقی- شهید-شهادت- فدائی- بلا- مرگ- پارسا-  فنا- بقا- خسرو دین- -خسروغیب- وصل- دوست – پیشتازان و طلایه دار سلوک - زندان- عاشورا- کربلا- یزید/فراق- شمر- عزا- تقابل کارکترها و صفات و خصایل.

در آثار مولانا عموما شهید و حسین متراذف یکدیگرند. و حتی میتوان گفت که واژه گکگون شهید و مقام عظمای شهادت به اصطلاح فنی انصراف دارد بر شخصیت جامع و یگانه امام حسین که انسان کامل است.
 از نگاه مولانا حضرت سید الشهدا(ع) از سوز شوق دل الهیش هر لحظه طلب استعلای وجودی مینماید و حضرت محبوب آواز قبول وصال سر میدهد. "دل" فی حد ذاته عرش پروردگار است و او نیز همچون حسین در پی سفر و معراج به مبداء اعلی است. در غزل 230 کلیات شمس امام حسین (ع) سنگ محک ومعیار است که دل که جاگاهی است رفیع و همه اعمال و احوال و مقامات و وجودی آدمی به آن بستگی دارد به حسین تشبیه میشود نه آنکه حسین به دل تشبیه شود. از نظر عرفا در نظام هستی "خلاصه موجودات آدمی است و خلاصه آدمی "دل" است."(نک:شیخ صفی الدین اردبیلی-صفوه الصفا-ص443) فقط بیت دوم غزل مذکور کافی است برای بیان نهایت سر سپردگی و شیفتگی مولانا به امام حسین (ع). فتامل یا اولی الابصار. در مقابل چنین مرتبه متعالی وجودی یزید است که سمبل کامل جدایی و فراق ودوری از حضرت حق جل وجلاله است. شهیدان قافله کربلا سمبل اعلای شهیدان تاریخ اند که مقامات سلوک خونین عاشقانه خود را در دشت پر بلای امتحان خونین الهی در کربلا سرافرازانه طی کرده اند. آنها به ظاهر مرده اند اما فی الواقع آنها به حیات اعلای طیبه در عالم غیب که برتر است از عالم ظاهر استعلا یافته اند .مولانا در اینجا شهیدان کربلا را نمونه متعالی آیه شریفه قرآن در باب شهداء بر میشمارد. " و لا تحسبن الذین قتلوا فی سبیل الله امواتا بل احیاء عند ربهم یرزقون".(169- آل عمران).  کاروان شریف اسرای کربلا از نظر دشمن که محجوب و بعید است از سلطان وجود اسیرند اما بر خلاف این کوردلان آنها "شاه مقام قرب دوست" اند.مقامی که بین آنها و حضرت محبوب هیچ رادع و مانعی نیست.
از نظر عرفا بهشت دو نوع است : عام و خاص.بهشت عام بهشت اکل و شرب و مناکحه است که از برای بندگان عام است. اما بهشت خاص مقام لقا و وصال و مشاهده حضرت حق تعالی است که که بهشت بند گان خاص است.(شیخ صفی الدین اردبیلی- صفوه الصفا- ص 437-438). مولانا  امام حسین و شهیدان کربلا را مقیمان بهشت وصال حضرت دوست که یهشت بندگان خاص است معرفی میکند. که قفس دنیا را شکسته اند و پرواز ابدی کرده اند به کوی دوست. توانگر شکوفه وصال سید الشهداء شهره آفاق گشسته است واو خورشید فروزان و به ثمر نشسته محفل واصلان محبوب است. امام حسین (ع) به این مقام منیع واصل شده است چون ریشه درخت وجود مبارکش توانگر شده است از ذات اقدس الهی.


ز سوز شوق دل همی زند عللا    که بوک در رسدش از جناب وصل صلا
دلست همچو حسین و فراق همچو یزید    شهید گشته دو صد ره به دشت کرب وبلا
شهید گشته بظاهر حیات گشته به غیب    اسیر در نظر خصم و خسروی بخلا
میان جنت و فردوس وصل دوست مقیم    رهیده از تک زندان جوع و رخص و غلا
اگر نه بیخ درختش درون غیب ملیست    چرا شکوفه وصلش شکفته است ملا
خموش باش و ز سوی ضمیر ناطق باش    که نفس ناطق کلی بگویدت افلا
کلیات شمس تبریزی: غزل 230


در غزل 2102 کلیات شمس مولوی اشاره کوتاه اما پر مغز مینماید می نماید به اصل منیع "فنا در توحید فعل" و می گوید رمز نبودن فرق ماندن و رفتن برای حسین  آن است   که او چون  به مقام فنای توحید فعل رسیده است.اراده و فعلش مستهلک در توحید است. او تسلیم اراده و تدبیر الهی است. ) نک: صفوی- سید سلمان- تهران- 1386).

حسین و شهدا  با دوری جستن از آرزوها و امیال نفسانی با ساحت عشق آشنا شدند. او فدایی معشوق است و خون خود را در این معاشقه بر آستانه محبوب می ریزد.چرا که برای او مسئله بودن یا نبودن نیست.بلکه مسئله فنای عاشقانه است.(نک: شکسپیر- هملت).حسین و عاشقان حسینی صفت در پی بلا و سختیها و مشکلا ت وجودی اند در مقابل عوام و واماندگان که فراری از تدبیر الهی اند.
مولانا در این غزل نیز با روش مطالعه مقارنه ای کوشش میکند فهم بهتری از حسین و عاشقان حسینی و "وامانگان" راه حماسی کربلا شان دهد.
 
چیست با عشق آشنا بودن     بجز از کام دل جدا بودن
خون شدن خون خود فرو خوردن    با سگان بر در وفا بودن
او فدائیست هیچ فرقی نیست    پیش او مرگ و نقل یا بودن
رو مسلمان سپر سلامت باش    جهد میکن به پارسا بودن
کین شهیدان ز مرگ نشکیبند    عاشقانند بر فنا بودن
از بلا و قضا گریزی تو    ترس ایشان ز بی بلا بودن
ششه می کیر و روز عاشورا    تو نتانی به کربلا بودن
کلیات: غزل 2102

اما طولانی ترین و مشهورترین غزل مولانا در باب عظمت وعلو مقام حسین و شهیدان کربلا غزل 2707 کلیات شمس است.مطلع غزل شهیدان الهی و بلا جویان "معاشقه کربلایی" است. و پایان آن به زیبایی ارجاع است به انسان کامل و خورشید موعود که شاهد است و ناظر و اصل اصل نزول انوار الهی است در عالم ممکنات .فتامل. در این غزل شهیدان و عاشقان مترادفند. شهیدان به مدد تجرد وجودی و "معرفت" که مقدمه عاشقی است و "بالهای عاشقی" از مرغان هوایی نیز بهتر پرواز در ساحت حضرت دوست میکنند. "یحبهم و یحبونه"(54-مائده). آنها شاهان عالم غیب اند و به مدد عشق بابهای عوالم پنهان را گشوده اند. یکی از رمزهای توفیق آنها در پرواز عاشقانه رهایی از "انواع خود" است. آنها ار آن حهت که فانی و باقی در "عقل عقل" شده اند در ناکجا آبادند.(نک- صفوی-سید- لندن-2007) از بیت پنجم غزل رابطه شهیدان واصل را با سالکان بیان میکند.رهایی شهیدان اثر وجودی در رهایی دیگر سالکان نهاده است.آنها با شکستن در زندان تو در توی طبیعت و نفس خود باب مخزن اسرار الهی را گشودهاند.اول نفی است و سپس اثبات."لا اله الا الله". "لا اله الا هو"(255 بقره)- "لا اله اله انت". شهیدان که واصل به محبوب شدهاند وحسین که سید وسالار آنهاست نوای فقیران و درویشان کوی دوست اند.
شهیدان حسینی مقیم دریای وجود بیکران حضرت واجب الوجوداند که این عالم تجلیات اسماء و صفات اویست.  هوالله الخالق الباری المصور له الاسماءالحسنی یسبح له ما فی السوات والارض و هوالعزیزالحکیم.(24-حشر) " الله لا اله الا هو". "لا اله الا انت".  که در روز الست آشنایش بودند."الست بربکم؟قالوا بلی". (173- اعراف) در بیت هشتم مولانا اشاره به یکی از اصول عرفان نظری میکند که می گوید انواع دنیاهای عالم ناسوت هیچ اندر هیچ است و تو خالی و گذرا و میراست. سپس مبتنی بر آن آدمیان را دعوت به عرفان عملی میکند. آنگاه گویی پیام امام حسین (ع) را میدهد که ای مدعیان اگر از قبیله ماییید و کربلایید. اهل صفا باش و دل را منور به نور خدا بگردان.
 
کجائید ای شهیدان خدائی    بلا جویان دشت کربلائی
کجائید ای سبک روحان عاشق    پرنده تر ز مرغان هوایی
کجائید ای شهان آسمانی     بدانسته فلک را در گشائی
کجائید ای ز جان و جا رهیده    کسی مر عقل را گوید کجائی
کجائید ای در زندان شکسته    بداده وامداران را رهایی
کجائید ای در مخزن گشاده    کجایید ای نوای بی نوایی
در آن بحرید کین عالم کف اوست    زمانی بیش دارید آشنایی
کف دریاست صورتهای عالم    ز کف بگذر اگر اهل صفایی
دلم کف کرد کین نقش سخن شد    بهل نقش و به دل رو گر ز مایی
برآ ای شمس تبریزی ز مشرق    که اصل اصل هر ضیایی

کلیات: غزل 2707
 

www.ghoniyeh.blogfa.com/